TİCARET YAPANLAR İÇİN PANDEMİ SÜRECİ VE SONRASI
Covid salgınında iş eko sisteminizi genişletmeyin mevcutta kalın. Yeni satıcı, müşteri, servis veya ortak edinmeyin. Mevcutta kalın yeni normal için dengeli küçülme ve yeniden değerlendirme gerekecek.
Covid-19 salgınının tam etkisini anlamamız iki yılımızı daha alacak. Ancak bu hayatımızda ilk yaşadığımız büyük şok olduğunu da bir an evvel anlamalıyız. Hepimiz için gerileme ve bazılarımız için büyüme sinyallerini de peşinde getiriyor.
Krizler sadece zarar vermez fırsatları da beraberinde getirir. Yeni normale çabuk alışan daha kolay geçiş yaşayacak ve fırsatları daha önceden fark edecektir.
Bakın e-ticaret, al git servisler ve kargolar çok önemli büyüme kaydetti.
İlerleyen sayfalarda, büyük küçük birçok şirket yeni normalde büyüme fırsatlarını nasıl yeniden değerlendirebileceklerini, bu fırsatları daha iyi gerçekleştirmek için iş modellerini nasıl yeniden yapılandırabileceklerini ve sermayelerini daha etkili bir şekilde yeniden tahsis edebileceklerini fark edecekler. Bunun için sakin ve çok yönlü BAKMAK, DÜŞÜNMEK ve UYGULAMAK gerekecek.
Kendi iş eko sisteminizde; Büyüme Fırsatlarını Yeniden Değerlendirin
Covid-19 salgını küresel tüketimi ciddi şekilde değişikliğe uğrattı ve insanları eski alışkanlıkları bırakıp yenilerini benimsemeye zorladı ve şart koştu.
Krizden daha güçlü bir konumda çıkmaya çalışan şirketler, değişen alışkanlıklara ilişkin sistematik bir anlayış geliştirmelidir. Birçok firma için bu, vardiyaları herkes tarafından anlaşılır hale gelmeden önce tespit etmek ve değerlendirmek için yeni bir süreç gerektirecektir. İlk adım, sonuç olarak büyük olasılıkla büyüyecek veya daralacak belirli ürünleri veya iş fırsatlarını belirlemek için davranış eğilimlerinin potansiyel sonuçlarını haritalamaktır. Salgının insanların nasıl daha fazla evde kalmasına neden olduğunu bir düşünün. Bunun sonuçları arasında, boyadan yazıcılara kadar çeşitli ürünlere daha fazla talep sağlayan ev ofis yenileme işlemlerinde artış yer alıyor. Kendimizi yeni alışkanlıklara ve bunların birbirini izleyen dolaylı etkilerine duyarlı hale getirmezsek, zayıf sinyalleri saptayamayacak ve pazarları şekillendirme fırsatlarını kaçıracağız.
Nasıl Alışacağız ve yeni Fırsatları Nasıl göreceğiz
Önce kendinize bakın artık takım elbiseleriminiz kuru temizlemeye gitmiyor. Daha çok spor kıyafet ve kot giyiyoruz. Ve her şeye uzaktan erişiyoruz.
Alışkanlıklarda kademeli ve mecburi değişiklikler hepimiz için kaçınılmaz oluyor. Pandeminin bir sonucu olarak piyasanın büyüdüğü ve daraldığı belirli ürünleri veya iş fırsatlarını belirlemek için büyük sadece kendi yaşantınıza bakın göreceksiniz. Mesele artık kahve almak yerine kahve makinası alıyoruz. Evde iş yerinde uzaktan çalışırken tüm ihtiyaçları kendi imkânlarımızla görüyoruz. Bankacılık işlemleri daha müşteri temsilcimiz tarafından belki de evinde mutfağında yemek yaparken karşılanıyor.
Çok daha dikkatli ve çek daha geniş mesai saatleri ile ve fakat uzaktan erişimle çalışıyoruz.
Tüm dünya küresel pandemi nedeniyle tüketiciler evde daha fazla zaman geçirdikçe artan veya azalan farklı tüketim ve ihtiyaçlar ortaya koyuyor.
Daha fazla internet bant genişliği ve bağlantı ihtiyacımız doğarken, iş seyahatleri çok daha azaldı. Yani telefon ile konuşma veya mail ile haberleşme yüz yüze görüşmenin önüne geçti. Misafir ağırlama ve yemekli, eğlenceyle iş görüşmeleri artık yok denecek kadar azaldı.
Gider kalemlerimizin daha çok eğitime ve hatta uzaktan eğitime ayrılması bu dönemde daha uygun görülüyor. Önce kendimizi ve ekibimizi yeni normale uygun olmak için eğitmeliyiz. Yeni normal hepimizin kendi iş eko sistemimiz içerisinde evirilerek yeni iş ve sosyal ortamlar yaratmamız gerekliliğini ortaya koymaktadır.
Kendi ihtiyacımızı karşılamak için yaptığımız alışverişi artık müşterimiz içinde kendi iş sistemimizde oluşturmalıyız.
Bu çerçeve, hepimizin neyi nasıl yapacağı konusunda çekinceleri var ve eğitilmemiz nasıl olacak bilemiyor ve sadece etrafımızdakilerin ne yaptığını izlemeye çalışıyoruz. Aslında hepimizin farklı hassasiyetleri var ve bu nedenle hangi eğilimlerin takip edileceğini ve hangilerinin daha agresif bir şekilde şekillendirileceğini vurgulamak çok zor.
Kendi eko sisteminizde evrilmeniz sadece fark ettiğiniz değişiklikleri en uygun ekonomiye uygulama modeliniz ile olabilecektir.
Telekomünikasyon sektörümüz bu konuda çok gerekli iş fırsatlarını beraberinde getirdi. Örneğin bu yıl hiç satılmadığı kadar TV ve internet aboneliği satışı yapıldı. Bunu iyi görmek ve eş zamanlı nelerin fırsat olabileceğini iyi planlamak gerekli. Yerinden servis yerine yerinde servis ve daha kolay denenen ürünler ortaya koyulabilir.
Salgın sürecinde ve sonrasındaki yeni normalde büyüme fırsatlarının herhangi bir analizi, zaten bildiklerinizin basit bir değişiminin çok ötesine geçmelidir.
Rakiplerinizi gözlemlerken en önemli unsur size uygun rol modeller hangileri buna çok dikkat etmelisiniz. İmtihanda kopya çekmek tüm sınıfı batırabilir. Doğru hepimiz için faklı bakış açıları demek olabilir. Hepimizin farklı tarzları var bu sabit tutulmalı ancak salgın sürecinde hepimizin ortak bazı unsurları aynı yapıyoruz. Mesela hepimizin geliri düştü ve kredi kartı alışverişimiz arttı. Ancak bazılarımızın iş kolları değiştir. Mesela maske ve dezenfektan işine giren çok firma oldu. Ancak bunun dışında da farklı iş fırsatları var bunları da fark etmeye çalışmak sadece kopya çekmemek gerekecek.
İş Modelinizi Yeniden Yapılandırmadan evvel iyi sorgulayın.
Sektörümüzle ilgili arz ve talep değişimlerine göre şekillenecektir. Örneğin birçok imalat şirketi, pandemi’nin verdiği hasar ile farklı ürünlerin üretimine yöneldi.
Yeni normalin hangi iş modelini gerektirdiğini anlamak için, kabiliyetlerinizin nasıl değer yarattığını ve sunduğunuz hizmetin neler olabileceğini iyi sorgulamanız gerekecek. Ve yeni yönelmenizi kiminle ortak yapacağınızı, müşterilerinizin kim olacağı konusunda temel soruları cevaplamanızı gerekir.
EVET şimdilik sadece etrafımızı genişletmek yerine sabit kalmak ve yeni iş ortakları edinmemek ve çok iyi piyasa gözlemlemesi yapmalıyız. Tabi e- ticaret ve kargo çok daha büyüdü ve belki de en büyük rakibimiz ve hatta ortağımız. Ancak bu krizden iş fırsatları değil kalıcı yeni çalışma modeli çıkartan kazanacak.
Kriz zamanlarında, firmalar için eski alışkanlıklar mevcut yapının yavaş yavaş tükenmesine sebep olur. Ancak bu dönemler iyi okunursa yeni bakış açısı ile fırsatların yakalanacağı dönemler de olabilir.
Firmaların kendilerini yeni normale göre konumlandırırken, alışıla gelmiş çalışma modelleri, iş konuları ve yatırımları da değişmelidir. Sermaye sıcak havada eriyen buz gibidir. Unutmadan ve her zamankinden daha uzun çalışma saatleri ayırarak yılmadan devam etmeliyiz.
İşleriniz ve yeni normaldeki değişimleriniz bereketli olsun.
Hayrettin Özaydın,
29.12.2020
